Chỉ cần tái kích hoạt gene, rắn mối Philippines sẽ có lại đôi chân "bụ bẫm" mà tổ tiên chúng đã bỏ đi

Ở vùng rừng nhiệt đới Philippines, các nhà khoa học đang đào một đường đua nhỏ cho mấy con rắn mối - một loài bò sát thuộc họ thằn lằn bóng.

Quanh đường đua là một loạt camera tốc độ cao nhằm quan sát chuyển động của nhóm sinh vật, nhằm nghiên cứu hiện tượng lạ xảy ra trên cơ thể những con vật nhỏ. Trong họ thằn lằn, tồn tại những cá thể có chân bị tiêu biến trong quá trình tiến hóa kéo dài triệu năm, khiến chúng có vẻ ngoài giống rắn; ấy là lý do tại sao ta còn gọi chúng là rắn mối. Tuy nhiên, có những tổ tiên của rắn mối đã bỏ chân rồi lại mọc lại. Chúng phá vỡ quy tắc ta đặt ra cho quá trình tiến hóa của sinh vật: một khi mất đi bộ phận phức tạp (đơn cử như chi), quá trình tiến hóa sẽ không tặng lại chúng những thứ ấy đâu.

Chỉ cần tái kích hoạt gene, rắn mối Philippines sẽ có lại đôi chân bụ bẫm mà tổ tiên chúng đã bỏ đi
Brachymeles boulengeri có chân lớn, thậm chí có cả 5 ngón.

Sau khi nghiên cứu những con rắn mối, các nhà khoa học viết báo cáo chỉ ra rằng những cá thể có chi sẽ di chuyển nhanh hơn và đào đất dễ dàng hơn. Khoảng thời gian rắn mối Philippines tiêu biến và có lại chi đồng nhất với những biến động khí hậu trong lịch sử địa phương. Khi khí hậu khô cằn hơn, chi biến mất và khi ẩm ướt quay trở lại, chi tái xuất hiện trên cơ thể rắn mối. Điều này cho thấy khi áp lực tiến hóa đủ lớn, một sinh vật có thể tái tạo được chi - bộ phận tổ tiên chúng đã thấy vướng víu mà bỏ đi từ lâu.

Trên đất liền, nhiều sinh vật không có chân sống tại môi trường khô cằn, nhiều cát như sa mạc. “Suốt hàng thập kỷ, thậm chí là thế kỷ, nhiều người cho rằng những sinh vật có dạng giống rắn là do chúng thích nghi với lối sống chui rúc dưới đất”, giáo sư sinh học Philip Bergmann, tác giả nghiên cứu mới, nhận định.

Thế mà ở rừng rậm Châu Á, rắn mối có và không chân chung sống trong cùng một môi trường ẩm ướt của vùng nhiệt đới. 

Chỉ cần tái kích hoạt gene, rắn mối Philippines sẽ có lại đôi chân bụ bẫm mà tổ tiên chúng đã bỏ đi
Brachymeles bicolandia có chi nhỏ và ngón rất bé. Nhìn chúng giống rắn hơn là thằn lằn.

Để xem cách những con rắn mối di chuyển trong môi trường sống này, các nhà nghiên cứu bắt về 147 cá thể từ 13 loài khác nhau. Một số con không có chi, một số có chi bé xíu và một vài con có cẳng chân, bàn chân rõ rệt. Trên đường đua quy mô nhỏ, các nhà khoa học khuyến khích những con rắn mối di chuyển trên nền đất. Dữ liệu được ghi lại bởi camera sẽ trở thành tư liệu nghiên cứu quý giá.

Sau phân tích, họ phát hiện ra một sự thật dường như không cần nghiên cứu cũng luận ra được: những con rắn mối có chân chạy đua hiệu quả hơn hẳn những con không có hay mang chân nhỏ; việc di chuyển và đào đất đều dễ dàng hơn với những cá thể có chân lớn. Thế nhưng, những con vật “vô chi” kia vẫn tìm được đường sống trong rừng già: cũng như rắn, chúng im ắng trườn đi kiếm ăn chứ không dựa trên tốc độ di chuyển cao.

Tổng hợp dữ liệu từ khí hậu địa phương cũng như chặng đường tiến hóa của những con rắn mối, các nhà khoa học phát hiện ra một hình mẫu thú vị. Khoảng 60 triệu năm trước, khi chân của rắn mối bắt đầu tiêu biến, khí hậu khô hơn rất nhiều. Khoảng 20 triệu năm trước, một số cá thể mọc lại chân khi mà trời ẩm ướt, mưa nhiều hơn.

Có vẻ tình hình khí hậu trong quá khứ ăn khớp với những giả thuyết chúng tôi nêu ra”, giáo sư Bergmann nói. Có vẻ như là trong thời đại ẩm ướt, chân đem lại những lợi thế mà rắn mối cần cho việc sinh tồn.

Chỉ cần tái kích hoạt gene, rắn mối Philippines sẽ có lại đôi chân bụ bẫm mà tổ tiên chúng đã bỏ đi
Brachymeles boulengeri có một bộ chân ... vừa phải.

Theo lời giáo sư Bergmann, suy nghĩ “một khi mất đi bộ phận phức tạp, sinh vật sẽ không có lại được nó” vẫn có lý. Theo thuyết tiến hóa, một khi gene tham gia vào quá trình tạo chi không còn được sinh vật trọng dụng, chúng sẽ đứng trước nguy cơ bị đột biến ngẫu nhiên và hỏng vĩnh viễn. Tuy vậy, nghiên cứu mới chỉ ra có những gene vẫn cứ nằm im lìm trong cơ thể, chỉ cần điều kiện phù hợp là chúng sẽ lại vận hành.

Quá trình chọn lọc tự nhiên phải diễn ra mạnh mẽ lắm thì [sinh vật] mới duy trì được những gene này”, giáo sư Bergmann nói. “Để chúng có thể tái kích hoạt gene khi cần thiết”.

Loading...
TIN CŨ HƠN

"Vũ khúc tử thần" trong đêm: Cạp nia xoay như chong chóng quanh cơ thể rắn nước Keelback - Nguyên nhân là gì?

Bạn có thể sẽ ngạc nhiên khi lần đầu tiên nhìn thấy hành động này ở loài rắn cạp nia có nọc độc cực mạnh, vậy nguyên nhân ở đây là gì?

Đăng ngày: 13/11/2020
Nhầm vòi phun nước là bạn tình, rắn nâu độc

Nhầm vòi phun nước là bạn tình, rắn nâu độc "mây mưa" không biết mệt

Các chuyên gia bắt rắn phát hiện một con rắn nâu phương đông tìm cách giao phối với vòi phun nước trong vườn nhà dân ở bang Queensland.

Đăng ngày: 13/11/2020
Đằng sau bức ảnh khỉ hà hơi thổi ngạt cho đồng loại đầy bị thương

Đằng sau bức ảnh khỉ hà hơi thổi ngạt cho đồng loại đầy bị thương

Nhiếp ảnh gia bất ngờ khi chụp được khoảnh khắc con khỉ dường như tiến hành hà hơi thổi ngạt cho một con khỉ cái trong đàn bị thương và nằm trên mặt đất. - Ngôi sao

Đăng ngày: 13/11/2020
Cầy mangut cái gây chiến để giao phối với kẻ địch

Cầy mangut cái gây chiến để giao phối với kẻ địch

Để giao phối với con đực từ đàn đối thủ, cầy mangut cái phát triển phương pháp khôn khéo để đánh lừa bạn tình bằng cách gây chiến.

Đăng ngày: 12/11/2020
Cận cảnh chim bồ câu giá 34,7 tỷ đồng, được vệ sĩ canh chừng từng phút

Cận cảnh chim bồ câu giá 34,7 tỷ đồng, được vệ sĩ canh chừng từng phút

New Kim, một con bồ câu mái 2 tuổi được mua với giá 1,5 triệu USD, tương đương 34,7 tỷ đồng.

Đăng ngày: 11/11/2020
Sự thật khó tin về trí thông minh của cá heo

Sự thật khó tin về trí thông minh của cá heo

Năm 1985, trong một cuộc nghiên cứu về cá heo, để giải khuây, một nhà khoa học đã đóng giả làm Poseidon, ông ta đặt vòng rong biển lên đầu và sau đó ném nó xuống biển.

Đăng ngày: 11/11/2020
Tìm hiểu tập tính ôm hôn

Tìm hiểu tập tính ôm hôn "thắm thiết" của cầy thảo nguyên

Hành vi ôm hôn không chỉ có ở loài người, mà trong thế giới động vật, cũng có một số loài thực hiện hành vi ấy.

Đăng ngày: 09/11/2020
Tiêu điểm
Khoa Học News