Vì sao con người sợ bóng tối?

Bạn có thói quen khi đi ngủ phải để đèn sáng không? Hay thường xuyên bị mất ngủ do bị ám ảnh, sợ hãi bởi bóng đêm?

Theo Martin Antony, giáo sư tâm lý học tại Đại học Toronto (Canada), nỗi sợ bóng tối xuất hiện một cách rất tự nhiên trong suy nghĩ của chúng ta, giống như thể đã được lập trình sẵn. Những nỗi sợ như sợ độ cao, nhện, rắn và bóng tối bắt nguồn từ những gì có thể gây nguy hiểm cho tổ tiên của chúng ta.

Không giống các loài khác, con người phụ thuộc rất lớn vào thị giác để tồn tại. Trong bóng tối, thị giác của chúng ta cũng không còn tác dụng và chúng ta không thể phát hiện ai hoặc những gì xung quanh mình.

Nếu có những con thú săn mồi hoặc mối nguy hiểm ẩn trong bóng tối, con người có thể không thể nhìn thấy và phát hiện chúng.

Trải qua quá trình tiến hóa và thông qua chọn lọc tự nhiên, con người dần "ghi nhớ" những nỗi sợ này.

Đó không phải vấn đề tâm lý mà trở thành một đặc tính được hình thành trong quá trình sinh tồn, một quy tắc cần phải ghi nhớ để tồn tại: bóng tối tạo điều kiện thuận lợi cho những kẻ săn mồi rình rập, vì vậy cần phải tránh nó.

Các chuyên gia cho rằng chứng sợ bóng tối có trong mã di truyền của loài người: tổ tiên chúng ta sợ bóng đêm, do sợ bị ăn thịt bởi các loài động vật ăn thịt sống về đêm. 1 nguyên nhân khác được ông Sigmund Freud (bác sĩ thần kinh và tâm lý người Áo) lý giải rằng chứng sợ hãi bóng tối của con người có liên quan đến việc sợ bị chia cách với Mẹ hoặc lo lắng khi Mẹ vắng mặt.

Tổ tiên ban đầu của loài người, trước khi có những thiết bị mang tính đột phá như ngọn lửa, chỉ là một phần cấp thấp của chuỗi thức ăn, và cũng có một số lượng lớn các loài thiên địch, chẳng hạn như Dinofelis, báo gấm, cằm khổng lồ. hổ, linh cẩu báo và linh cẩu đốm trong hang.

Trước khi vượn người tiến hóa thành người, vượn người sinh sống trong rừng có thể không sợ bóng tối. Nhưng tổ tiên loài người đã rời bỏ “vùng an toàn” và đi đến đồng cỏ, bắt đầu những bước đi thẳng và đã phải thích nghi với một môi trường sống hoàn toàn khác với rừng cây. Có nhiều kẻ săn mồi hung dữ hơn ở đây, và chúng có tầm nhìn ban đêm rất tốt. Trong trường hợp này, những tổ tiên loài người không sợ bóng tối và dám đi trong bóng tối đều bị ăn thịt bởi những kẻ săn mồi này.

Những kẻ thù tự nhiên này đều là những sinh vật sống về đêm, đặc biệt một số loài mèo lớn trong số đó lại là mối đe dọa lớn nhất đối với tổ tiên chúng ta, một số loài thậm chí còn tiến hóa hàm răng đặc biệt để phá vỡ hộp sọ cứng của các loài linh trưởng.

Thực ra, không chỉ sợ bóng tối mà việc sợ những thứ khác cũng nằm trong chọn lọc tự nhiên, giúp chúng ta tránh xa những thứ nguy hiểm, để có thêm xác suất sống sót. Tất cả chúng ta đều là hậu duệ của những người chiến thắng trong quá trình tiến hóa.

Thêm nữa thị lực của loài người không tiến hóa để có thể nhìn rõ vào ban đêm. Khi con người đối mặt với bóng tối, họ luôn cảm thấy có một con quái vật ẩn bên trong bóng tối đó, sẵn sàng xông vào ăn thịt mình bất cứ lúc nào - đây chính là cuộc sống hàng ngày của tổ tiên loài người trong hai triệu năm.

Sự chọn lọc tự nhiên tàn khốc này kéo dài từ thời kỳ của người Australopithecus cho đến trước khi người Homo sapiens xuất hiện. Trong những tàn tích của Homo erectus, một số lượng lớn xương bị mất má và đầy dấu răng linh cẩu cũng như các loài động vật họ mèo lớn được khai quật. Khoảng thời gian dài sàng lọc tự nhiên như vậy đủ để loại bỏ những cá nhân không nhạy cảm với hầu hết những cá thể có thể sống sót đều là những kẻ “nhát gan”, không đủ dũng cảm để lang thang vào ban đêm.

Thế nhưng bóng tối có thật sự đáng sợ không? Hay nó vẫn có ích lợi cho con người? Trong infographic này, chúng ta sẽ tìm hiểu về chứng sợ bóng tối của con người cũng như nguyên nhân dẫn đến và cách chế ngự nỗi sợ đó.









Khi nào cần can thiệp y tế?

Cha mẹ cần theo dõi nỗi sợ hãi của con mình và để ý xem nó có ảnh hưởng đến các hoạt động bình thường hoặc sức khỏe của trẻ hay không. Khi một nỗi sợ hãi cản trở cuộc sống hằng ngày, ảnh hưởng đến các mối quan hệ, học tập và sinh hoạt chung thì rất có thể có nhiều nguyên nhân hơn những nguyên nhân đã nêu trên.

Nếu nỗi lo lắng ở trong bóng tối không thể kiểm soát được trong sáu tháng trở lên, cần xem xét các lựa chọn điều trị như thư giãn, thiền định để giảm các triệu chứng lo âu hoặc liên hệ với bác sĩ hoặc nhà tâm lý học để thảo luận về các phương pháp điều trị.

TIN CŨ HƠN
Tại sao muỗi vo ve bên tai?

Tại sao muỗi vo ve bên tai?

Chắc hẳn ai cũng từng trải nghiệm cảm giác mỗi khi chuẩn bị đi ngủ, vừa tắt đèn đã nghe thấy tiếng muỗi vo ve quanh tai.

Đăng ngày: 29/10/2025
Vì sao cá vòi voi nhìn được ở nơi u tối?

Vì sao cá vòi voi nhìn được ở nơi u tối?

Một nghiên cứu vừa công bố đã tìm ra lời giải cho khả năng loài cá vòi voi có thể "nhìn" thấy ở môi trường nước u tối. Loài cá này sinh sống ở các khu vực lầy lội ở miền Trung và Tây Phi, với môi trường đủ các loại thực vật, bùn đất và khí bong bóng. Trước đây vài năm, người ta cứ nghĩ loài cá này bị

Đăng ngày: 26/10/2025
Tại sao dầu không thể hòa tan trong nước?

Tại sao dầu không thể hòa tan trong nước?

Đã bao giờ các bạn rửa bàn tay dính đầy dầu và nhận ra rằng nó không thể nào rửa được bằng nước?

Đăng ngày: 18/10/2025
Tại sao long diên hương đắt hơn vàng?

Tại sao long diên hương đắt hơn vàng?

Long diên hương chứa loại cồn không mùi ambrein có thể giúp nước hoa lưu lại lâu hơn nên có giá bán cực cao trên thị trường.

Đăng ngày: 13/10/2025
Vì sao chim gõ kiến gõ mãi mà không… nhức đầu?

Vì sao chim gõ kiến gõ mãi mà không… nhức đầu?

Khi tán tỉnh bạn tình, chim gõ kiến cần thực hiện nhiều hơn 12.000 cú gõ một ngày. Tuy nhiên, chúng vẫn “tỉnh táo” để chinh phục đối phương.

Đăng ngày: 07/10/2025
Lý giải “tướng phu thê” theo góc độ khoa học: Vì sao nhiều người yêu nhau trông giống nhau một cách kỳ lạ?

Lý giải “tướng phu thê” theo góc độ khoa học: Vì sao nhiều người yêu nhau trông giống nhau một cách kỳ lạ?

Theo quan niệm dân gian, những cặp vợ chồng chung sống với nhau sẽ có tướng phu thê tức là có những điểm tương đồng trên khuôn mặt. Vậy tướng phu thê có thật hay không và tại sao lại các cặp vợ chồng lại có tướng phu thê?

Đăng ngày: 04/10/2025
Vì sao chúng ta dễ buồn chán vào cuối thu, đầu đông?

Vì sao chúng ta dễ buồn chán vào cuối thu, đầu đông?

Cuối thu – đầu đông kéo nền nhiệt độ xuống thấp, không có nắng, ánh sáng ban ngày thì mờ nhạt, khiến nhiều người giật mình phát hiện bị buồn chán, sợ hãi không rõ nguyên nhân.

Đăng ngày: 28/09/2025
Khoa Học News