Vì sao rùa là động vật trên cạn sống lâu nhất?
Rùa có thể sống hàng thế kỷ trong tự nhiên là nhờ một cơ chế sinh học cho phép chúng nhanh chóng loại bỏ tế bào bị tổn thương.
Trên hòn đảo St. Helena ở phía Nam Đại Tây Dương, có một sinh vật được ghi danh trong Sách Kỷ lục Guinness với tư cách là "động vật sống trên cạn nhiều tuổi nhất thế giới" (187 tuổi vào năm 2019). Đó là Jonathan, một con rùa đực khổng lồ thuộc phân loài Seychelles. Nó sinh năm 1832 - có nghĩa đã 80 tuổi khi tàu Titanic chìm sâu xuống Bắc Đại Tây Dương - và vẫn tiếp tục tồn tại cho đến nay.
Rùa khổng lồ tên Jonathan hiện là động vật sống lớn tuổi nhất trên cạn. (Ảnh: AFP).
Jonathan chỉ là một trong rất nhiều ví dụ về những con rùa sống thọ trên thế giới. Giáo sư sinh học về rùa Jordan Donini tại Đại học bang Florida SouthWestern của Mỹ nói với Live Science rằng rùa biển có thể sống từ 50 đến 100 năm, trong khi rùa cạn có thể sống hơn một thế kỷ. Trên thực tế, các nhà khoa học còn không biết chính xác giới hạn trên về tuổi thọ của nhiều loài rùa, đơn giản là vì cá nhân người nghiên cứu không sống đủ lâu để tự tìm hiểu điểu đó.
Vậy tại sao rùa sống lâu như vậy? Theo trợ lý giáo sư sinh lý học Lori Neuman-Lee tại Đại học bang Arkansas của Mỹ, câu trả lời nằm ở cơ chế sinh học của chúng.
Trình tự telomere, hay các chuỗi ADN không mã hóa bao bọc đầu mút của nhiễm sắc thể, có vai trò quan trọng trong tuổi thọ của sinh vật. Những cấu trúc này giúp bảo vệ các nhiễm sắc thể khi tế bào phân chia. Theo thời gian, telomere ngắn lại hoặc thoái hóa, khiến chúng mất dần khả năng bảo vệ nhiễm sắc thể của mình, dẫn đến những sai sót với quá trình sao chép ADN. Kết quả là gây ra các vấn đề như khối u và chết tế bào.
Rùa có tỷ lệ thu ngắn telomere thấp hơn so với hầu hết các loài động vật khác. Điều đó có nghĩa là chúng có khả năng chống lại những tổn thương có thể phát sinh từ lỗi sao chép ADN tốt hơn.
Trong một nghiên cứu xuất bản trên tạp chí bioRxiv, các nhà khoa học nhận thấy rùa khổng lồ, bao gồm cả phân loài Seychelles của Jonathan, có khả năng tự bảo vệ mình khỏi những tác động lâu dài của tổn thương tế bào. Chúng làm điều đó bằng cách nhanh chóng giết chết các tế bào bị hư hỏng, thông qua một quá trình được gọi là apoptosis hay lập trình chết tế bào.
Mỗi lần thực hiện quá trình sẽ gây ra ứng kích oxy hóa hay mất cân bằng oxy hóa, một loại căng thẳng tự nhiên xảy ra trong tế bào sống. Do đó, các tế bào của rùa nhanh chóng trải qua sự chết rụng.
"Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng quá trình apoptosis được kiểm soát thực sự có giá trị, bởi vì nếu một sinh vật có thể loại bỏ tế bào bị tổn thương nhanh chóng, nó có thể tránh được những rủi ro sức khỏe như ung thư", Neuman-Lee cho biết.
Vì sao ngôi mộ đã 6 lần bị trộm nhưng không kẻ nào dám đụng vào tấm vải liệm?
Phải chăng tấm vải liệm này có gì " mờ ám"?
Tại sao bom hạt nhân phát nổ tạo thành đám mây hình nấm?
Khi một quả bom hạt nhân phát nổ, năng lượng được giải phóng một cách bừa bãi theo mọi hướng, vậy tại sao vụ nổ lại tạo ra một đám mây hình nấm thay vì một quả cầu lửa đang nở ra?
Vì sao nhìn tòa nhà cao tầng khiến một số người cảm thấy đau đầu?
Bạn đang ngồi trên bàn làm việc lúc 3 giờ chiều. Bạn cảm thấy mình không thể tập trung được nữa và quyết định nhìn ra cửa sổ một lúc để thư giãn đầu óc.
Tại sao người ta phủ một tấm vải lên mặt người chết? Lý do thực sự rất khoa học!
Khi khoa học vào cuộc, chúng ta mới hiểu người xưa thông thái cỡ nào.
Tại sao mọi người ai cũng thích được khen ngợi?
'Bạn có trái tim thật nhân hậu', 'Bài thuyết trình hôm nay tốt đấy', 'Mái tóc của bạn thật đẹp'... có vẻ như tất cả chúng ta đều thích những lời khen như vậy nhưng lý do tại sao thì ít người để ý.
Tại sao khi nhắm mắt lại, thứ bạn thấy không phải chỉ là một màu đen?
Thứ bóng tối mà bạn cảm nhận được khi nhắm mắt cũng không phải là một màu đen tuyền. Nó được các nhà khoa học gọi là " eigengrau" - trong tiếng Đức có nghĩa là "màu xám nội tại".
